آشنایی با مهمترین تهدیدهای امنیتی

پیش از هر کاری لازم است اطمینان یابید کامپیوترتان در برابر هکرها (Hackers) آسیب پذیر نیست و یا توسط نرم افزارهای مخرب (مانند ویروس ها یا برنامه های جاسوسی) که به مالور (Malware) مشهورند، تصرف نشده است. در غیر این صورت، درباره میزان تاثیر اقدامات پیشگیرانه نمی توان هیچ گونه تضمینی داد. خلاصه اینکه، وقتی آقای دزد در زیرزمین خانه مخفی شده، قفل کردن در خانه چندان فایده ای ندارد. بسیاری از کاربران تصور می کنند که همه خطرات در ویروس ها خلاصه شده است، اما ویروس ها فقط بخشی از دنیای بدافزارها را تشکیل می دهند. در این درس به معرفی مالورها می پردازیم، چرا که تا وقتی خطرات را نشناسید، نمی توانید به مقابله با آنها بروید.

مالور یا بدافزار

واژه مالور کوتاه شده ی نرم افزار مخرب (Malicious Software) است. این واژه اصطلاحی عمومی برای توصیف تمام ویروس ها، کرم ها، اسپای‌ورها (Spyware)، ادورها (Adware)، تروجان ها و ... و تقریبا هر چیزی که به طور خاص برای صدمه به کامپیوتر و یا سرقت اطلاعات طراحی شده، می باشد. در این درس با هر کدام از آنها و توانایی هایشان به صورت مختصر آشنا می شوید.

آسیب های مالورها

اکثر مالورها از کامپیوترها به عنوان محلی برای عبور استفاده می کنند. آنها معمولا بدون اینکه آسیبی برسانند از کامپیوتری به کامپیوتر دیگر منتقل می شوند. اما یک مالور خطرناک می تواند به اطلاعات کامپیوتر شما آسیب برساند. این موضوع شامل اطلاعات کول دیسک و هاردهای اکسترنال نیز می شود. همچنین مالورها می توانند کنترل کامپیوتر شما را در دست گرفته و از آن برای حمله به دیگر افراد استفاده کنند. خوشبختانه ابزارهای آنتی مالور (Anti Malware) زیادی برای حفاظت از شما و افراد مرتبط با شما وجود دارد. در زیر به انواع مالورها می پردازیم.

امنیت در کامپیوترهای عمومی و سفر

حالا وقت اش است سراغ زمانی برویم که در خانه نیستید. در این وضعیت دو حالت متفاوت وجود دارد؛ حالت اول وقتی است که شما با لپ تاپ شخصی تان بیرون می روید و مشغول استفاده از آن در مکان هایی به جز خانه هستید. مثلا در یک کافی شاپ به اینترنت عمومی متصل شده اید و مشغول وبگردی هستید. در این وضعیت شما از کامپیوتر شخصی خودتان استفاده می کنید اما به یک شبکه عمومی متصل هستید. در این حالت باید نکات مهمی برای حفظ امنیت رعایت کنید و ضمنا مراقبت امنیت سخت افزاری لپ تاپ تان هم باشید.

در حالت دوم ممکن است بخواهید از یک کامپیوتر دیگر استفاده کنید. مثلا در یک کافی نت هستید یا در کتابخانه دانشگاه و مدرسه از کامپیوتر عمومی استفاده می کنید یا به خانه دوستتان رفته اید و مشغول استفاده از کامپیوترش هستید.

توجه کنید هر کامپیوتری که مال شخص خودتان نباشد و کس دیگری هم به آن دسترسی دارد را کامپیوتر عمومی تلقی می کنیم. بنابراین حتی اگر از کامپیوتر خواهرتان هم در خانه استفاده می کنید باید آن را یک سیستم ناشناس و خطرناک تلقی کنید.

عجله نکنید! در مورد همه این موارد به کمک این درس، نکات مفیدی خواهید آموخت.

حالت اول: وقتی با لپ تاپ/ موبایل خودم از اینترنت در اماکن عمومی استفاده می کنم.
در این حالت نسبت به وضعیت دوم کمی امنیت بیشتری دارید. اما دقت کنید که گفتیم فقط کمی! اتفاقا وقتی از لپ تاپ شخصی استفاده می کنیم احساس امنیت کاذبی داریم که گاهی اوقات به ضررمان تمام می شود. وقتی به اینترنت یا یک شبکه محلی متصل هستید اطلاعات از لپ تاپ خارج شده و در مسیر تا رسیدن به مقصد از کامپیوترهای مختلفی عبور می کند. فرقی نمی کند از طریق سیم به اینترنت متصل بشوید یا بی سیم. در هر دو صورت این ریسک وجود دارد که اطلاعات ارسالی و دریافتی در راه توسط افرادی به سرقت برود. تصور کنید که رمزهای عبور شما و متن هایی که می نویسد توسط فرد دیگری در راه خوانده شود. هر چقدر هم که لپ تاپ شما امن باشد در مسیر نمی توانید اطمینان داشته باشید که امنیت اطلاعات منتقل شده تامین است یا نه.

امنیت ایمیل و چت

عمده ارتباط افراد در اینترنت بر پایه ایمیل و چت پایه ریزی شده است. روزانه بسیاری از افراد از طریق این دو راه ارتباطی، اقدام به مکاتبه یا مکالمه می کنند. اما چنانچه نکات امنیتی در این ارتباطات رعایت نشود، ارسال یک ایمیل و چت در حالت معمولی و بدون توجه به اصول امنیتی، با ارسال یک نامه معمولی و یا یک تلفن غیر امن، قابل مقایسه است. در این درس با توجه به اهمیت امنیت در این ارتباطات، به دلایل و روش های بالا بردن ضریب امنیتی در این ابزارهای ارتباطی می پردازیم.

امنیت در ایمیل
ارتباطات رسمی و حتی غیر رسمی بسیاری از افراد از طریق ایمیل برقرار می شود. نکاتی از جمله انتخاب رمز عبور مناسب برای آدرس ایمیل، از نکات اولیه‌ی محافظت از ایمیل و جلوگیری از دسترسی های غیرمجاز به صندوق پست الکترونیکی به شمار می رود. لازم است رمز عبور ایمیل خود را حداقل سالی دو بار عوض کنید. تعویض رمز عبور را با ترکیبی از حروف، اعداد و علامت های خاص انجام دهید و هرگز از کلماتی که در فرهنگ های لغت موجود هستند، برای رمزعبور خود استفاده نکنید. همچنین در کنار آن لازم است از عدم وجود جاسوس افزارها، تروجان و سایر بدافزارهای احتمالی که می توانند اطلاعات ما را به یغما ببرند، مطمئن شوید. اسکن سیستم توسط نرم افزارهای ضد جاسوس افزار و ضد ویروس، برای اطمینان از این مورد توصیه می شود. توجه کنید که در مورد تمام این موارد در همین دوره به طور مفصل صحبت شده است.

افراد بسیاری از سرویس های رایگان ایمیل شرکت های بزرگی همچون یاهو، گوگل و مایکروسافت استفاده می کنند. اما توصیه می شود جهت امنیت بیشتر پست الکترونیکی تان از سرویسی استفاده کنید که از SSL بهره می برد. بدین منظور از جیمیل (Gmail) که سرویس ایمیل شرکت گوگل است، استفاده شود. این سرویس، امنیتی به مراتب بیشتر از سایر سرویس های پست الکترونیکی دارد، چرا که همواره از SSL برای برقراری ارتباط استفاده می کند.

امنیت مرورگرهای اینترنتی

مرورگرها تبدیل به اصلی ترین نرم افزاری شده اند که در کامپیوتر از آن استفاده می کنیم و روز به روز هم جای بیشتری در میان کاربران باز می کنند. شما باید یک یا چند مرورگر را بسته به اینکه به چه امکانات و قابلیت هایی هنگام گشت و گذار در اینترنت نیاز دارید، انتخاب و از آنها استفاده کنید. اما نکته مهم، امنیت است. اینکه چه مرورگری امنیت بیشتری برای شما به ارمغان می آورد و رعایت چه نکاتی از طرف شما ضریب امنیتی تان را بالا می برد، مواردی است که در این درس، فرا خواهید گرفت.

چرا امنیت مرورگر مهم است؟

بیشترین درصد حملات و صدمات نرم افزاری و امنیتی که ممکن است متوجه یک کامپیوتر شود، از جانب اینترنت خواهد بود و در کنار آن بیشترین نرم افزارهایی که در یک سیستم با اینترنت در ارتباط هستند، مرورگرها هستند. بنابراین هکرها و افرادی که قصد کلاهبرداری های اینترنتی و یا آسیب رساندن به کامپیوترها را دارند، بیشترین تمرکز را بر روی مرورگرها می گذارند. پس لزوم استفاده از مرورگری مناسب و امن در کنار دقت و توجه به جزئیات، راز امنیت مرورگر، سیستم عامل و مهمتر از همه اطلاعات شما به حساب می آید.

چه مرورگری استفاده کنیم؟

نخستین و مهمترین مساله در رابطه با امنیت به هنگام مرور وب، انتخاب مرورگر است. هر کدام از مرورگرهای موجود، امکانات و قابلیت های خاصی را در اختیار کاربر قرار می دهند. اما مطمئنا مهمترین نکته برای بسیاری از افراد، امنیت است. در کنار آن باید فاکتورهای سرعت مناسب و قابلیت های کافی را نیز مد نظر قرار داد. پس در نهایت باید بسته به نیاز، مرورگری را انتخاب کرد که امنیت، سرعت و قابلیت های بیشتری را به نسبت سایر مرورگرها در اختیار ما قرار بدهد.

انتخاب رمز عبور مناسب و سوالات امنیتی

حریم خصوصی، واژه ای که با پیشرفت تکنولوژی تعریف جدیدی پیدا کرده است. واژه ای وسیع که حفظ آن هم دقت و معلومات خاص خود را می خواهد. حفظ حریم خصوصی و یا به تعبیر دیگر امنیت اطلاعات را از جنبه های مختلفی می توان بررسی کرد. اما اشتباه نکرده ایم اگر رمزهای عبور را سربازان خط مقدم مقابله با سارقان اطلاعات و هویت بنامیم. به همین خاطر است که اولین درس به این موضوع اختصاص یافته است. در ادامه به بایدها و نبایدها در انتخاب رمز عبور و نکات مهم در این مورد می پردازیم.

اجزای یک رمز عبور قوی

حتما این اصل ساده اما مهم را می دانید که یک رمزعبور باید به قدر کافی مشکل باشد تا یک برنامه کامپیوتری رمزشکن نتواند آن را به راحتی حدس بزند.

رمزعبور باید طولانی باشد: رمزعبور هر چه طولانی تر باشد، احتمال اینکه یک برنامه کام پیوتری بتواند آن را حدس بزند کمتر می شود. سعی کنید رمز عبورتان حداقل ده حرف داشته باشد. البته بعضی افراد از رمزهایی شامل چند کلمه که با یا بدون فاصله پشت سر هم آورده می شوند، استفاده می کنند که اغلب به آنها عبارتِ رمز گفته می شود. ما نیز توصیه می کنیم تا آنجایی که برنامه یا سرویس مورد استفاده به شما اجازه می دهد، رمزعبور خود را طولانی انتخاب کنید.