آشنایی با نوردهی در عکاسی دیجیتال – مثلث نور

سه عنصر اصلی در نوردهی عبارتند از:

۱- ایزو – میزان حساسیت سنسور دوربین های دیجیتال نسبت به نور

۲- دیافراگم – میزان باز یا بسته بودن روزنه ی دیافراگم در هنگام عکاسی

۳- سرعت شاتر – مدت زمانی که شاتر باز خواهد ماند

به کارگیری این سه عنصر در کنار یکدیگر می تواند یک نوردهی مناسب در عکس هایمان به ما ارائه دهد.

نکته بسیار مهم این است که تغییر در هر یک از این عناصر بر دو عنصر دیگر تاثیر می گذارد و نهایتا بر عکس شما تاثیر خواهد گذاشت.این بدان معناست که شما هرگز نمی توانید با بکارگیری یکی از این عناصر به یک عکس خوب دست پیدا کنید،بلکه باید هر سه عنصر را در نظر بگیرید و در مواقع لزوم از آن ها استفاده نمایید.

برای فهمیدن رابطه ی این سه عنصر و شناخت مثلث نور می توانید از ۲ مثال معروف استفاده کنید:

کیفیت تصویر ۴- برخی از خطاها و کاستی های عمده در تصویر دیجیتال

عامل دیگری که در تعیین کیفیت تصاویر نقشی بسیار مهم ایفا می کند، میزان کاستی ها و خطاهای موجود در تصویر است. به طور کلی، در ثبت عکس، همه عواملی که به صورت  ناخواسته باعث می شوند تصویر با واقعیت انطباق نداشته باشد ایرادهای تصویری به شمار می روند. حال این عدم انطباق می تواند ناشی از تغییر شکل، تغییر و یا اغراق در رنگ ها و تون های رنگی یا خاکستری و اختلالات دیگر تصویری باشند.

به تعدادی از معایب و مشکلات عمومی در مباحث اصول مقدماتی عکاسی اشاره شد. در این آموزش به برخی از کاستی های ویژه تصویر دیجیتال اشاره خواهد شد. بدیهی است که هر چه میزان آنها در تصویری کمتر باشد، تصویر از کیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود. البته در عکاسی هنری گاهی حتی این نقایص به طور آگاهانه در خدمت جنبه هنری و روایی تصویر قرار می گیرند اما اغلب، خصوصا در گرایش های فنی و یا مستند عکاسی، اثری مخرب محسوب می شوند.

نویز تصویری (Noise)

کیفیت تصویر ۳- دامنه دینامیکی

دامنه دینامیکی که با نام های دامنه پویایی، گستره پویایی، رنج دینامیک، محدوده دینامیک و Dynamic Range نیز شناخته می شود، محدوده است که تمام مقادیر روشنایی، از سیاه مطلق تا سفید مطلق را در بر می گیرد.

هر چه این محدوده، مقادیر بیشتری از روشنایی را در برداشته باشد، اصطلاحا رِنج دینامیک بالاتر است و تصویر مقادیر دقیق تری از روشنایی را در بر خواهد داشت و هر چه این محدوده کوچک تر باشد، مقادیر کمتری از تیرگی ها و روشنی ها ثبت می شود.

طبیعی است هر چه رنج دینامیک تجهیزات دیجیتال مانند دوربین عکاسی یا اسکنر بالاتر باشد، می توانند جزئیات بیشتری در بخش های تیره و یا روشن، ثبت یا تولید کرده و تصویری دقیق تر و نزدیک تر به واقعیت ارائه دهند.

کیفیت تصویر ۲- عمق رنگ

عمق رنگ (Bit Depth و Color Depth)
در طبیعت با رنگ های بسیار متنوع، با غلظت ها و روشنی های مختلف مواجهیم. حال آنکه ابزارهای دیجیتال تنها قادر به ثبت و نمایش برخی از آنها هستند. عمق رنگ که با واحد Bit نمایش داده می شود، نشانگر تعداد رنگ های ممکن است که یک پیکسل می تواند داشته باشد یا به عبارت دیگر، تعداد رنگ هایی که برای ثبت یا ارائه عکس، در اختیار است. طبیعی است که هر چه قابلیت ابزارهای دیجیتال ما در ثبت رنگ های مختلف بیشتر باشد (عمق رنگ بیشتر)، عکس از دقت بیشتری برخوردار بوده و رنگ ها به واقعیت نزدیک ترند.

 کیفیت تصویر ۱- پیکسل و رزولوشن

پیکسل (Pixel)

پیکسل، کوچک ترین بخش یک تصویر دیجیتال است. پیکسل می تواند اندازه های مختلف و اشکال متفاوتی به خود بگیرد، از خط و نقطه گرفته تا مربع و چند ضلعی. اگر چه در اکثر عکس های دیجیتال، پیکسل ها به شکل مربع (دوربین های کنن و نیکون) و یا چند ضلعی (برخی از دوربین های فوجی فیلم) هستند. واضح است هر چه تعداد پیکسل ها در یک عکس بیشتر باشد، عکس از جزئیات بیشتری برخوردار است.

از مهمترین ویژگی های پیکسل این است که هر پیکسل می توان تنها حاوی یک رنگ باشد. البته رنگ هر پیکسل می تواند خود ترکیبی از چند رنگ باشد اما پیکسلی وجود ندارد که مثلا نیمی از آن به یک رنگ و نیم دیگر به رنگ دیگر باشد.

از آنجا که امروزه در تصاویر دیجیتال با تعداد بسیار زیادی از پیکسل ها روبرو هستیم از واحد رایج مگاپیکسل (Mega Pixel) برای شمارش کل پیکسل ها استفاده می شود. هر مگا پیکسل برابر با یک میلیون پیکسل است.

رزولوشن تفکیک (Resolution)
رزولوشن مشخص کننده اندازه پیکسل هاست. از آنجا که اندازه پیکسل های تصویری امروزه بسیار کوچک (در حد کسرهایی از میلی متر هستند)، برای سهولت درک و مقایسه، از مفهوم رزولوشن استفاده می شود که برابر است با تعداد پیکسل بر واحد طول مثل اینچ و سانتی متر. بنابراین اگر رزولوشن عددی بالاتر داشته باشد، تعداد پیکسل ها در واحد طول بیشتر بوده، یعنی پیکسل ها کوچک ترند.

در عکس هایی با اندازه و شرایط یکسان، هر چه رزولوشن بالاتر باشد، تصویر با جزئیات و وضوح بیشتری ثبت می شود و در واقع با توجه به کوچک تر بودن اندازه پیکسل ها، می توان عکس را بزرگ تر کرد بدون اینکه پیکسل ها به طور مجزا قابل رویت شوند.

عکس زیر تصویری از یک سوژه را با شرایط یکسان و رزولوشن های متفاوت نشان می دهد. البته باید توجه داشت که هر چه اندازه پیکسل ها کوچک تر شود، حساسیت آنها به نور کمتر شده و امکان بروز نویز بیشتر است. (منبع تصویر زیر)