آموزش نرم افزار Edius - تدوين با EDIUS (قسمت اول)

تدوين با EDIUS (قسمت اول) 

مقدمه
اين مقاله را به بخش صدا و تنظيمات آن در برنامه Edius اختصاص داده‌ايم گرچه معتقديم که مبحث صدا در Edius فراتر از اين مقاله و از جزئيات و گستردگي بيشتري برخوردار است ولي با اين حال، سعي شده که در اين مقاله ، ابزارها و کنترلرهاي اصلي صدا معرفي و آموزش داده شود.

نحوه جداکردن کانال‌هاي صوتي در Edius
Edius براي پردازش و کنترل کانال‌هاي متعدد صدا، امکانات و قابليت‌هاي پيشرفته اي را ارائه مي‌دهد که روش پردازش و ويرايش صداي کليپ‌هاي ويديويي را به نحو موثري بهبود داده است. برخي از اين ويژگي‌ها را در بخش "تنظيمات پيشرفته صدا" مرور خواهيم نمود اما يکي از ويژگي‌هايي که احتمالا براي کاربران پريمير پرو آشنا است ارائه و نمايش کانال‌هاي مختلف صدا در يک فايل صوتي در پنجره Timeline مي‌باشد

شيوه انتقال صدا به پنجره Timeline در اکثر برنامه‌هاي تدوين يکسان است. معمولا برنامه‌هاي تدوين، کانال‌هاي متعدد صدا را با يکديگر ترکيب کرده و در قالب يک فايل صوتي ارائه مي‌دهند.
Edius در حالت اوليه، عملکردي مشابه ديگر برنامه‌ها را دارد و کانال‌هاي صدا را پيوسته و متصل به کليپ‌هاي تصويري نمايش مي‌دهد ولي امکان تغيير اين حالت وجود دارد و مي‌توان خصوصيات برنامه را به گونه‌اي تغيير داد تا امکان نمايش کانال‌هاي صدا به صورت جدا از يکديگر در برنامه ميسر شود. فرض کنيد کليپ صوتي ارسالي به برنامه استريو بوده و شامل دو کانال چپ و راست باشد و شما بخواهيد اين دو کانال را به صورت مجزا در پنجره Timeline داشته باشيد و صداي هر کانال را از طريق يکي از تراک‌هاي صوتي پخش کنيد. در حالت پيش فرض ارسال چنين کليپي به پنجره Timeline باعث ايجاد يک فايل تصويري در تراک ويديو و يک فايل صوتي در تراک صدا مي‌شود. کانال‌هاي صدا در اين حالت به صورت استريو در تراک صدا مي‌آيند براي اين که بتوانيد کانال‌هاي صدا را بطور جداگانه در Timeline دريافت کنيد بايد تراک‌هاي صوتي Timeline را بر اساس فرمت فايل اوليه صدا تنظيم کنيد. يعني اگر فايل صدا در فرمت دالبي باشد و شامل پنج کانال صوتي متفاوت باشد شما بايد پنج تراک صدا را در پنجره Timeline فعال کنيد و اگر فايل ارسالي استريو باشد بايد دو تراک براي کانال چپ و راست استريو در پنجره Timeline مشخص شود.

از اين رو، فعال نمودن تراک‌هاي صوتي بايد بر اساس فرمت فايل اوليه صورت گيرد. براي روشن شدن مسئله، نحوه تبديل يک فايل استريو را به دو فايل مونو چپ و راست شرح مي‌دهيم.

ابتدا بايد تراک‌هاي صوتي را در پنجره Timeline فعال کنيد. براي فعال‌سازي تراک صوتي، از آيکون A که در گوشه سمت چپ تراک صوتي قرار دارد استفاده مي‌شود(شکل 2).

بر روي آيکون Audio Channel کليک کنيد تا پنجره کشويي آن باز شود (شکل 3).

اين پنجره شامل ليستي از کانال‌هاي مونو و استريو مي‌باشد. گزينه‌هاي مونو براي صداهاي تک باند و استريو براي صداهاي دو باندي است و چون فايل اوليه استريو مي‌باشد براي تفکيک آن بايد دو کانال مونو انتخاب شود از اين رو از ليست کشويي Audio Channel گزينه Monaural Channel 1 را براي تراک صوتي 1A و Monaural Channel 2 را براي تراک صوتي 2A انتخاب کنيد. اگر گزينه استريو انتخاب شود فايل صوتي به همان صورت اصلي وارد پنجره Timeline مي‌شود. در واقع انتخاب کانال‌هاي استريو باعث ترکيب کانال‌هاي چپ و راست در يک فايل صوتي مي‌شود و بيشتر در مواردي کاربرد دارد که صداي ارسالي به پنجره Timeline از چندين کانال صوتي تشکيل شده باشد مانند فرمت دالبي که مي‌تواند بيش از پنج کانال صوتي را در خود ذخيره نمايد. براي انتخاب کانال‌هاي صوتي از کليدهاي ميانبر که در مقابل نام کانال‌ها درج شده است مي‌توان استفاده نمود. بطور مثال کليد ميانبر براي گزينه Monaural Channel 1 کليد 1 در صفحه کيبورد مي‌باشد.
اکنون بايد وضعيت تراک‌ها در پنجره Timeline مطابق شکل 4 باشد.

پيش از ارسال کليپ ويديويي به Timeline مي‌توانيد يکي از تراک‌هاي تصويري را فعال کنيد انجام اين عمل باعث قفل شدن تراک‌هاي صوتي و تصويري به يکديگر مي‌شود و از انتقال فايل تصويري به تراک‌هاي ديگر جلوگيري مي‌نمايد. اکنون کليپ ويديويي را از پنجره پروژکت انتخاب کنيد و به داخل Timeline بکشيد. اگر تنظيمات به درستي انجام شده باشد بايد دو فايل مونو چپ و راست در پنجره Timeline و در تراک‌هايي که قبلا انتخاب شده‌اند داشته باشيد (شکل 5).

براي اطمينان از درستي جداسازي فايل‌ها از پنجره Audio Mixer که در منوي View قرار دارد مي‌توانيد استفاده کنيد. در پنجره Audio Mixer شما مي‌بايست صداي فايل موجود در تراک 1A را در Meter کانال چپ و صداي تراک 2A را در Meter راست مشاهده کنيد (شکل 6).

دلايل پخش کانال چپ از تراک 1A و کانال راست از تراک 2A را در بخش تنظيمات پيشرفته صدا توضيح خواهيم داد.
نکته‌اي که بايد به آن توجه داشته باشيد ويژگي فايل‌هاي ارسالي مي‌باشد. اگر اين فايل‌ها استريو نباشند امکان جداسازي آنها به کانال‌هاي مجزا، ميسر نيست بنابراين تنها در صورتي يک فايل صوتي به چندين فايل مجزا تبديل مي‌شود که فايل اصلي شامل کانال‌هاي متعدد صدا باشدمانند فايل‌هاي DTS که مي‌توانند اطلاعات بيش از پنج کانال صوتي را ذخيره کنند. 
کليپ‌هاي ويديويي که به شيوه فوق به پنجره Timeline منتقل و به تراک‌هاي صوتي مجزا تبديل مي‌شوند، به يکديگر متصل هستند و مانند يک فايل واحد عمل مي‌کنند. ويرايش و ايجاد تغييرات بر روي يک فايل باعث ايجاد تغييرات بر روي فايل‌هاي ديگر نيز مي‌شود بنابراين پيش از ويرايش و فيلتر گذاري، بهتر است آنها را از يکديگر جدا سازيد.
دستور Remove Group براي جداسازي فايل‌هاي صوتي و تصويري موجود در تراک‌هاي Timeline مي‌باشد. اين دستور را مي‌توانيد از منوي کشويي راست کليک در پنجره timeline اجرا کنيد (شکل 7).

همچنين دستور Set Group در منوي کليک راست، براي پيوستن مجددا فايل‌ها به يکديگر است.
در ليست کشويي Audio Channel دو دستور Clear Audio Only و Clear All Tracks قرار دارد که براي خارج کردن تراک‌ها از حالت انتخاب مي‌باشد. دقت داشته باشيد تنظيمات تراک‌هاي صوتي و تصويري باعث ايجاد تغيير در تنظيمات پيش فرض Edius مي‌شود و در حافظه سيستم باقي مي‌ماند و بطور خودکار در پروژه‌هايي که پس از آن ايجاد مي‌شوند اعمال مي‌گردد.
نکته: تغيير تنظيمات کانال يک تراک صوتي تاثيري بر روي کليپ‌هاي موجود در تراک ندارد يعني اگر شما يک تراک Monaural را به Stereo تبديل کنيد، فايل‌هاي مونو موجود در تراک، همچنان مونو باقي خواهند ماند.
تنظيمات پيشرفته صدا 
علاوه بر کنترلر Audio Mixer و فيلترهاي متعدد صدا، Edius ابزارها و روش‌هاي پيشرفته‌اي را براي کنترل و تنظيم خروجي هر يک از کانال‌هاي صدا از پنجره Timeline ارائه مي‌دهد. اين ابزارها به شما کمک مي‌کند تا نوع خروجي کانال‌هاي صدا را بر روي دستگاه‌هاي ضبط کنترل و ويرايش نماييد و به سهولت کانال‌هاي صدا را بر اساس ويديو نهايي پردازش کنيد.
Channel Map
اولين ابزاري که Edius براي کنترل کانال‌هاي صدا ارائه مي‌دهد ابزار Channel Map است.
اين ابزار براي آدرس‌دهي مجدد کانال‌ها و نحوه ارسال اطلاعات صدا از تراک‌هاي صوتي به کانال‌هاي خروجي گيرنده استفاده مي‌شود. بطور مثال با اين ابزار مي‌توان کانال‌هاي چپ و راست را هنگام ارسال خروجي با يکديگر تعويض نمود و يا يک کانال صوتي مشخص را براي کليه فايل‌هاي موجود در تراک‌هاي صوتي، کپي کرد. بطور کلي Channel Map براي جايگزين کردن کانال‌هاي صدا و کپي کردن کانال‌ها در تراک‌هاي Timeline مي‌باشد.
ابزار Channel Map در پنجره Project Settings قرار دارد شما به دو روش مي‌توانيد وارد پنجره Project Settings شويد و از آنجا Channel Map را تنظيم کنيد
در روش اول بايد دستور New Project را از منوي شروع Edius اجرا کنيد تا پنجره Project Settings باز شود. کليد Channel Map را مي‌توانيد در گوشه سمت راست پنجره و در بخش Track مشاهده کنيد (شکل 8).

روش دوم، اجراي دستور Project Settings از منوي ابزار Timeline است (شکل 9).

براي دسترسي به کليد Channel Map در پنجره Project settings بايد بر روي کليدهايChange Current Settings يا Change کليک کنيد. پنجره Channel Map از دو قسمت Track و Channel تشکيل شده است.
در بخش Track تعداد تراک‌هاي صوتي موجود در پنجره Timeline نمايش داده مي‌شود هر تراک صوتي حداکثر مي‌تواند از دو کانال صداي چپ و راست پشتيباني نمايد کانال چپ براي هر تراک با عنوان(1A(1 و کانال راست با عنوان(1A(2 در پنجره Channel Map مشخص مي‌شود. بخش Channel نيز تعداد کانال‌هاي خروجي براي هر تراک را نمايش مي‌دهد و تعداد آن بستگي به سخت‌افزارهاي استفاده شده در سيستم و تنظيمات پروژه را دارد. در برنامه Edius کانال اول (CH1) بطور پيش‌فرض بر روي باند چپ و کانال دوم (CH2) بر روي باند راست قرار دارد.
در تصوير شماره 10 تنظيمات پيش فرض Channel Map را مشاهده مي‌کنيد. همانطور که در تصوير ديده مي‌شود CH1 بر روي کانال چپ و CH2 بر روي کانال راست قرار داده شده است به همين دليل وقتي يک کانال استريو به دو کانال مونو تبديل مي‌شود تراک 1A کانال چپ و تراک 2A کانال راست را پخش مي‌کند.'

فعال کردن و غير فعال نمودن هر کادر در بخش Channel باعث کپي شدن و يا حذف گرديدن آن کانال از تراک صوتي مربوطه مي‌شود. بطور مثال براي جايگزين نمودن کانال‌هاي چپ و راست تراک 1A بايد علامت تيک در بخش Channel بر عکس شود يعني کانال اول (CH1) بر روي خروجي راست(1A(2 و کانال دوم (CH2) بر روي خروجي چپ(1A(1 تنظيم شود (شکل 11)

و براي کپي کردن کانال چپ به کانال راست و انتقال هر دو کانال به دستگاه خروجي، بايد کادر مقابل کانال دوم (CH2) براي خروجي(1A(1 فعال شود(شکل 12). 


Channel Processing
همانطور که پيش‌تر گفته شد Edius در هر تراک حداکثر از دو کانال صوتي مي‌تواند پشتيباني نمايد و امکان پخش بيش از دو کانال را از يک تراک صوتي ندارد. ارسال يک فايل صوتي که شامل 4 يا 8 کانال صوتي باشد باعث پردازش جفتي کانال‌هاي صدا به صورت کانال 1 و 2 ، کانال3 و4 ، کانال5 و 6 و کانال7 و 8 مي‌شود. طبعا در چنين حالتي، امکان شنيدن صداي تمام کانال‌ها از روي يک تراک ميسر نيست. امکان قدرتمندي که Edius در چنين مواقعي به شما مي‌دهد روش Channel Processing است که امکان انتخاب کانال‌هاي اصلي را براي پخش از پنجره Timeline ميسر مي‌سازد يعني شما مي‌توانيد يکي از کانال‌هاي جفتي 1 و 2 يا 3 و4 يا ... را به عنوان فايل خروجي اصلي براي تراک مربوطه انتخاب کنيد.
براي دسترسي به بخش Channel Processing بايد بر روي فايل صوتي در پنجره Timeline کليک راست کنيد و گزينه Properties را از ليست کشوئي انتخاب کنيد در پنجره Clip Properties بر روي زبانه Audio Info کليک کنيد تا وارد بخش اطلاعات صدا شويد تکنيک پردازش کانال‌هاي صدا (channel Processing) از طريق گزينه‌هاي بخش Channel Settings انجام مي‌شود (شکل 13).

در شکل ،14 ما يک کليپ ويديويي 6 کاناله را به Timeline وارد نموديم.
Edius اين 6 کانال را در سه کانال جفتي به صورت
Channel 1,2 ، Channel 3,4و Channel 5,6 پردازش مي‌کند. در اين مثال
Channel 1,2 شامل موسيقي فيلم مي‌شود، Channel 3,4 صداي بازيگران فيلم و در نهايت Channel 5,6 که باند افکت‌هاي فيلم را در بر مي‌گيرد.


انتخاب پيش فرض Edius بر روي کانال1 و2 مي‌باشد يعني فقط صداي موسيقي فيلم پخش مي‌شود. براي تغيير اين کانال‌ها بايد به پنجره Clip Properties برويد و گزينه Channel را در کادر Channel Settings تغيير دهيد(شکل 15).

در بخش Channel Settings به غير از گزينه Stereo ، گزينه‌ Monaural نيز وجود دارد که براي انتخاب و کپي کانال‌هاي مونو بکار مي‌رود. بطور مثال اگر يک فايل دو کاناله به پنجره Timeline منتقل کنيد که بر روي کانال چپ آن صداي نريشن باشد و موسيقي بر روي کانال راست قرار گرفته باشد، انتخاب گزينه Monaural Channel 1 باعث کپي شدن صداي نريشن (کانال چپ) بر روي موسيقي (کانال راست) مي‌شود(شکل 16). 

Channel Locking
قفل کردن و محدود کردن تراک‌هاي صوتي به کانال‌هاي تعيين شده از ديگر قابليت‌هاي برنامه Edius مي‌باشد. در اين روش براي تراک‌هاي صوتي تعريف مي‌شود که فايل‌هاي صوتي را استريو دريافت و پخش کنند و يا آنها را به صورت مونو نمايش دهند.
Channel locking را در بخش اول مقاله در قسمت جدا کردن کانال‌هاي صوتي، توضيح داديم اين تکنيک بيشتر براي فايل‌هايي کاربرد دارد که بيش از دو کانال صدا داشته باشند و يا براي فايل‌هايي استفاده مي‌شود که قرار است کانال‌هاي آن بطور مجزا، فيلترگذاري و ويرايش شوند. براي قفل کردن تراک‌ها بر روي کانال‌ها، از ليست کشويي Audio Channel در گوشه سمت چپ تراک صوتي استفاده مي‌شود. انتخاب گزينه Stereo Channel1,2 باعث انتقال دو کانال صدا در پنجره Timeline و در نهايت پخش هر دو کانال مي‌شود البته در صورتي که فايل اصلي حاوي دو کانال باشد.
گزينه Monaural channel 1 سبب دريافت و پردازش و پخش فقط يکي از کانال‌ها در پنجره Timeline مي‌شود. به عبارت ديگر با فعال کردن Channel Locking هر کليپي که کپچر شود و يا به داخل Timeline ارسال گردد فقط همان بخش از صدا را نمايش مي‌دهد که براي آن تراک، مشخص گرديده است.
نکته: قفل کردن تراک‌ها، تاثيري بر روي کليپ‌هايي که از قبل در تراک‌ها بوده‌اند نمي‌گذارد و کانال آنها را تغيير نمي‌دهد حتي اگر آنها به تراک‌هاي ديگر منتقل شوند.